(δημοσιεύθηκε στο Emea.gr στις 14/08/2018)
Σε πρόσφατη έρευνα (Ιούνιος 2018) της διαΝΕΟσις με τίτλο “Οι ψηφιακές ειδήσεις στην Ελλάδα” διαβάζουμε ότι 7 στους 10 Έλληνες διαθέτουν σύνδεση στο Διαδίκτυο. Από αυτούς, το 71% διαβάζει ειδήσεις στα μεσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) ποσοστό που αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την Βουλγαρία.
Διαβάζουμε ακόμη πως “το 60% των Ελλήνων χρηστών του Διαδικτύου χρησιμοποιούν το Facebook για να διαβάσουν, να δουν ή να συζητήσουν για ειδήσεις” ενώ “ένας στους τρεις χρήστες του διαδικτύου στην Ελλάδα σχολιάζει ειδήσεις, είτε στα social media είτε σε σελίδες ειδησεογραφικού περιεχομένου τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ενώ περίπου οι μισοί μοιράζονται ειδήσεις με τις προσωπικές τους επαφές, είτε μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης είτε μέσω e-mail”. Τα παραπάνω δείχνουν πως τόσο η online ενημέρωση όσο και ο διάλογος που αυτή συνεπάγεται συμβαίνουν, στην Ελλάδα, κατά κύριο λόγο στα μεσα κοινωνικής δικτύωσης και πιο συγκεκριμένα στο Facebook.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε διάφορα “online debates” στο Facebook. Για το οτιδήποτε. Απο το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων μέχρι το ποιος αποχώρησε από το γνωστό reality Survivor. Μπορεί να πυροδοτηθούν απο καποια είδηση, από κάποιο επίσημο ανακοινωθέν της κυβέρνησης ή από κάποιο σχόλιο που δημοσίευσε κάποιος. Ένα τέτοιο debate πυροδότησε και η πρόσφατη νίκη της ολυμπιονίκη Βούλας Παπαχρήστου. Παρακολουθώντας τα σχετικά άρθρα που ακολούθησαν τη νίκη της βλέπουμε να διαμορφώνονται δύο αντικρουόμενες πλευρές. Η μια εκθειάζει την Παπαχρήστου για το κατόρθωμα της ενώ η άλλη το προσπερνάει ως δευτερεύον υπενθυμίζοντας παλαιότερα επίμαχα σχόλια της που είχαν χαρακτηριστεί ρατσιστικά πυροδοτώντας, τότε, ένα αντίστοιχο διαδικτυακό debate. Για να μην αδικήσουμε κανέναν αυτές είναι προφανώς οι δυο, εκ διαμέτρου αντίθετες ερμηνείες, οι οποίες συνήθως περιβάλλονται από άλλες, πιο μετριοπαθείς απόψεις. Το θέμα μας ωστόσο δεν είναι η Παπαχρήστου.
Παρατηρούμε πως το Διαδίκτυο, και πιο συγκεκριμένα η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Facebook, χρησιμοποιείται απο τους πολίτες ως εργαλείο δημοσίου διαλόγου για θέματα που προκύπτουν από την επικαιρότητα. Υπάρχουν άλλα εργαλεία δημοσίου διαλόγου; Στο πλαίσιο της εφαρμογής της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (e-government) λειτουργεί, εδώ και αρκετά χρόνια, η εθνική πλατφόρμα δημόσιας διαβουλεύσης. Πρόκειται για ένα εργαλείο μεσα απο το οποίο η κυβέρνηση δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να συνεισφέρουν τη γνώμη τους για ζητήματα που πρόκειται να θεσμοθετηθούν. Σε αυτή την πλατφόρμα έχει πρόσβαση και μπορεί να σχολιάσει ο οποιοσδήποτε, μεσα απο μια απλή σχετικά διαδικασία. Υπάρχει ένα κουμπί «σχολιάστε» που οδηγεί τον ενδιαφερόμενο σε μια φόρμα όπου ζητάει κάποια βασικά στοιχεία και το σχόλιο του. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δυνατό εργαλείο κατά την άποψή μου, που δίνει τη δυνατότητα στον πολίτη να γνωστοποιήσει απευθείας τη σκέψη του στην εκάστοτε αρχή (π.χ. αρμόδιο υπουργείο). Επιπρόσθετα, οι διαβουλεύσεις αρχειοθετούνται οπότε οι πολίτες μπορούν να επιστρέψουν, εκ των υστέρων, και να αξιολογήσουν τις αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης μελετώντας όλες τις προτάσεις που είχαν κατατεθεί.
Σε τι βαθμό χρησιμοποιούνται τα παραπάνω εργαλεία δημοσίου διαλόγου από τον Έλληνα χρήστη του Διαδικτύου; Με αφορμή τη δημοσίευση της συνέντευξης του προπονητή της Παπαχρήστου στις στο Facebook και τον διάλογο που πυροδοτήθηκε, . Στα πρώτα 10 σχετικά αποτελέσματα μετρήσαμε 959 σχόλια. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε την εθνική πλατφόρμα δημόσιας διαβούλευσης. Στις 760 δημόσιες διαβουλεύσεις από το 2009 έχουν καταγραφεί συνολικά 196177 σχόλια. Αυτό σημαίνει πως στις τελευταίες 10 αναρτήσεις (και σε διάστημα από 20/7/18 έως 12/8/18 – λιγότερο από μήνα -) στο Facebook για την Παπαχρήστου, έχει γίνει συζήτηση ισάξια με περίπου το 5 τοις χιλίοις της συνολικής συζήτησης από την αρχή λειτουργίας της δημόσιας διαβούλευσης (διάστημα 9 ετών).
Είναι προφανές ότι το Facebook είναι, και μάλλον θα συνεχίσει να είναι, ένα πολύ πιο ώριμο, εύχρηστο και διαδεδομένο εργαλείο από την πλατφόρμα δημόσιας διαβούλευσης της ελληνικής κυβέρνησης. Ίσως μια διαμάχη στο Facebook να ιντριγκάρει περισσότερο από την διαδικασία υποβολής οργανωμένων προτάσεων για τον μελλοντικό σχεδιασμό μιας αξιόλογης εθνικής στρατηγικής, καθώς η τελευταία, δε συνοδεύεται από likes, shares και followers. Ας αναρωτηθούμε όμως μήπως αξίζει να επενδύσουμε λίγο από τον online χρόνο ή την ενεργεία μας και σε αυτό το μέσο δημοσίου διαλόγου. Μήπως με αυτόν τον τρόπο συμμετέχουμε ουσιαστικά στην διακυβέρνηση της χώρας.
