(η δημοσίευση είναι μια πιο δομημένη εκδοχή / επέκταση αυτής της ανάρτησης στο Facebook).
Εισαγωγή.
Εδώ και αρκετό καιρό, αρχής γενομένης από το περασμένο Πάσχα (2020), υπάρχει μια συνεχής συζήτηση σχετικά με τον βαθμό στο οποίο επιδεινώνει η συμμετοχή των πιστών στην λατρευτική ζωή, την επιδημιολογική κατάσταση της χώρας.
Προσπαθώντας να προσεγγίσω το θέμα όσο πιο ουδέτερα μπορώ, όντας πιστός ο ίδιος, εντόπισα τα παρακάτω:
Η πίστη και η θρησκεία ως ανθρώπινα δικαιώματα.
Ως κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχύει και για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Σε αυτήν, στο Άρθρο 9 αναφέρεται:
Άρθρο 9. Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.
1. Παν πρόσωπον δικαιούται εις την ελευθερίαν σκέψεως, συνειδήσεως και θρησκείας, το δικαίωμα τούτο επάγεται την ελευθερίαν αλλαγής θρησκείας ή πεποιθήσεων, ως και την ελευθερίαν εκδηλώσεως της θρησκείας ή των πεποιθήσεων μεμονωμένως, ή συλλογικώς δημοσία ή κατ’ ιδίαν, δια της λατρείας, της παιδείας, και της ασκήσεως των θρησκευτικών καθηκόντων και τελετουργιών.
2. Η ελευθερία εκδηλώσεως της θρησκείας ή των πεποιθήσεων δεν επιτρέπεται να αποτελέση αντικείμενον ετέρων περιορισμών πέραν των προβλεπομένων υπό του νόμου και αποτελούντων αναγκαία μέτρα, εν δημοκρατική κοινωνία δια την δημοσίαν ασφάλειαν, την προάσπισιν της δημοσίας τάξεως, υγείας και ηθικής, ή την προάσπισιν των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων.
Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 2010.
Γίνεται λοιπόν ξεκάθαρο ότι ακόμη και σε εξαιρετικές συνθήκες, όπως μια πανδημία, η πίστη και η θρησκεία, ως κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα, οφείλουν να είναι σεβαστά από το σύνολο των Ευρωπαίων Πολιτών, συμφωνούν δε συμφωνούν με την εκάστοτε θρησκεία / δόγμα, πιστεύουν δε πιστεύουν οι ίδιοι.
COVID-19. Οδηγίες προς τις θρησκευτικές κοινότητες από διεθνείς οργανισμούς.
Εδώ συγκεντρώνω μερικές αναφορές διεθνών φορέων που είναι ουδέτεροι, εξ’ όσον γνωρίζω, με το ζήτημα της πίστης, θρησκείας ή λατρευτικής ζωής. Λειτουργούν όμως σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο και γνωρίζουν ότι η διαφοροποίηση μεταξύ των χαρακτηριστικών των κατοίκων του πλανήτη, απαιτεί χειρισμούς, εν μέσω πανδημίας, που να λαμβάνουν υπόψη και να σέβονται, την κουλτούρα, τα ήθη, τα έθιμα και γενικά κάθε διάσταση της ζωής τους.
World Health Organization (WHO).
Σε αυτό το έγγραφο και εργαλείο αποτίμησης ρίσκου θα βρείτε πρακτική καθοδήγηση για να υποστηρίξετε τον ιδιαίτερο ρόλο των θρηκευτικών ηγετών, οργανισμών που οδηγούνται από την πίστη, και τις κοινότητες πιστών, σχετικά με την εκπαίδευση για τον COVID-19. την προετοιμασία και την αντιμετώπιση.
Επιπρόσθετα παραθέτω και τα 3 webinars που έχει τρέξει ο WHO με τίτλο “COVID-19 and Faith-based Organizations”. Στόχος των webinars αυτών είναι να δείξουν πως οι θρησκευτικές κοινότητες, κοινότητες πιστών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κανάλι επικοινωνίας με τα μέλη τους σε θέματα σχετικά με τον COVID-19.
Center for Disease Control (CDC).
Considerations for Communities of Faith.
Ο CDC προσφέρει τις ακόλουθες γενικές προτάσεις για να βοηθήσει τις θρησκευτικές κοινότητες να διακρίνουν πως να εξασκήσουν την πίστη τους επιτυγχάνοντας ασφάλεια για τους θρησκευτικούς λειτουργούς και τους πιστούς τους.
Πως αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές ομάδες την πανδημία;
Το άρθρο που, επί της ουσίας πυροδότησε αυτό το post ήταν το εξής: What Religion Can Offer in the Response to COVID-19 by Katherine Marshall Tuesday, May 26, 2020. Σε αυτό θα βρείτε πολλές πληροφορίες για διάφορες θρησκευτικές ομάδες και την εσωτερική διαχείριση εν καιρώ πανδημίας. Το πιο πλούσιο υλικό που αφορά διάφορες θρησκείες και δόγματα μπορείτε να το βρείτε σε αυτό το Google Drive από το Georgetown University.
Τι θα μπορούσε να γίνει κάνοντας χρήση των παραπάνω πηγών;
- Ο WHO δίνει συστάσεις για το πως μπορεί να λειτουργήσει η λατρευτική ζωή εν μέσω πανδημίας, αναγνωρίζοντας ότι είναι μια ανθρώπινη ανάγκη ίσης αξίας με όλες τις υπόλοιπες που έχουν ανασταλεί.
- Σε αυτόν τον οδηγό γίνεται ξεκάθαρο ότι πρέπει να υπάρχει μια κεντρική κατεύθυνση από το κράτος για το αν οι εκκλησίες είναι επικίνδυνο να είναι ανοικτές ή όχι με γνώμονα τον κίνδυνο διασποράς (όπως ακριβώς συμβαίνει με γυμναστήρια, θέατρα, μπαρ, κ.ο.κ.). Όλα αυτά είναι κοινωνικές δραστηριότητες.
- Γίνεται επίσης ξεκάθαρο ότι αν δεν μπορούν οι εκκλησίες να είναι ανοικτές πρέπει να δημιουργηθεί ένα εναλλακτικό πλαίσιο και προτείνει:
- Πολλαπλές λειτουργίες με ελάχιστους πιστούς ή online λειτουργίες αν υπάρχει ανάγκη για παντελή αποχή.
- Εναλλακτικούς τρόπους communion (δλδ κοινωνίας).
- Πρωτόκολλο απόστασης μεταξύ των παρευρισκομένων κατά τις τελετές και άλλα πολλά πολύ χρήσιμα.
- Δίνει ένα εργαλείο risk assessment ώστε η Πολιτεία να δώσει στους ιερωμένους και την διοίκηση της εκάστοτε θρησκευτικής ομάδας τη δυνατότητα να ξέρουν πόσο μεγάλο είναι το ρίσκο να “λειτουργήσουν” δια ζώσης ανά πάσα στιγμή. Η ίδια η πολιτεία μπορεί να το χρησιμοποιεί επίσης συνδυαστικά με την επιδημιολογική επιτήρηση για να παίρνει αποφάσεις για το πότε είναι επικίνδυνο να υπάρχει λατρευτική ζωή δια ζώσης και πότε όχι.
Συμπεράσματα.
- Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος για την λατρευτική ζωή, να μην τελείται εν μέσω πανδημίας. Πρέπει απλά να βρούμε τον ασφαλέστερο τρόπο να συμβεί αυτό και οι ειδικοί διεθνώς έχουν κάνει δουλίτσα σε αυτήν την κατεύθυνση (και για αυτό τους συγχαίρω).
- Η θρησκεία, για όσους δεν πιστεύουν ή αδιαφορούν για αυτήν, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια ακόμη κοινωνική δραστηριότητα το ίδιο σημαντική με άλλες και, ως τέτοια, πρέπει να γίνει σεβαστή ανεξάρτητα με μεμονωμένα κακώς κείμενα.
- Η πολιτεία, μετά από 1 χρόνο πανδημίας οφείλει σιγά – σιγά να αρχίσει να βρίσκει λύσεις, τόσο για την θρησκεία όσο και για άλλες κοινωνικές δραστηριότητες (πχ. πολιτισμός) η έλλειψη των οποίων έχουν αρχίσει να εμφανίζουν σημαντικά κομμάτια ψυχολογικής κόπωσης στον πληθυσμό.
- Η διοίκηση της εκκλησίας επίσης οφείλει να παίξει ενεργό ρόλο σε όλο αυτό, να ενημερωθεί για τις εναλλακτικές που προτείνονται και να βοηθήσει να βρεθούν ασφαλείς λύσεις.
- Και το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου! Δεν είμαστε εμείς και οι άλλοι. Κάθε ανάγκη του συμπολίτη μας είναι σημαντική ανάγκη και πρέπει να τη σεβαστούμε. Ο πιστός πρέπει να λειτουργηθεί, ο ηλικιωμένος να δει τους συγγενείς του με ασφάλεια, ο γιατρός να ξεκουραστεί, ο αθλητής να αθληθεί και αυτός που ενδιαφέρεται για τις τέχνες, να μπορεί να επισκεφθεί τους αντίστοιχους χώρους.
